The Choir of King's College, Cambridge [Choir], English Chamber
| Oefennummers Coronation Anthems: |
| Bladmuziek: |
G.F. Handel en de Coronation Anthems
de tekst
De tekst lag voor Handel al klaar. Want sinds de kroning van koning Edgar in Hall Abbey in 973 werd bij een kroningsfeest altijd een anthem (= een kerkelijk gezang over één of meer bijbelteksten, dat gezongen werd bij ochtend- en avondgebeden in de Anglicaanse kerk en bij bijzondere gelegenheden zoals een kroning) gezongen over de priester Zadok en de profeet Natan, die Salomo tot koning zalfden. De tekst van dát lied moest dus gebruikt worden. Verder greep Handel terug op een aantal anthems die bij de kroning van Jacobus II in 1685 gezongen waren. Hij nam de meest toegankelijke daarvan en schreef er nieuwe muziek bij. Sinds 1727 zijn Handels Coronation Anthems bij alle kroningen van Engelse koningen gebruikt.
Het succes van deze muziek was zo groot, dat de Anthems gewoon concertrepertoire gingen worden. Dus zonder dat er een kroning was. Sommige melodieën heeft Handel opnieuw gebruikt voor andere werken, zoals in zijn oratoria ‘Esther’ en ‘Deborah’. Behalve de tekst veranderde hij er dan weinig aan.
hofleverancier
Handel had dus weinig tijd om de Coronation Anthems te maken. Niettemin nam hij de opdracht met beide handen aan.
Ooit, in 1710, dus nog in Duitsland, was hij op 25-jarige leeftijd hofkapelmeester geworden van keurvorst Georg Ludwig van Hannover. Deze keurvorst was de eerste in de lijn van de troonopvolging in Engeland. Maar hij sprak geen Engels en naar zijn komst naar Engeland werd door de Engelse adel beslist niet uitgezien. Handel had in zijn aanstellingsbrief een clausule staan dat hij tussentijds mocht reizen. En dat heeft hij gedaan. Zo kwam hij ook in Londen terecht, waar sinds de dood van Purcell in 1695 geen toonaangevende componisten meer waren. Hij vestigde zich daar. In 1714 werd keurvorst Georg Ludwig gekroond tot koning George I van Engeland. Handel schreef voor hem zijn beroemde ‘Water Music’. Met deze muziek werd Handel in Engeland bijzonder populair.
Cultureel en politiek was er in de loop der jaren in Engeland een scheiding der geesten ontstaan. Er was vanaf het begin een stroming vóór en één tegen deze duitse koning; er was nu ook een stroming voor en tegen Handel, immers ook van duitse afkomst.
In 1727 heeft koning George I Handel genaturaliseerd tot Engelsman. Vanaf dat moment noemde Georg Friedrich Händel zich ‘George Frideric Handel’. Kort na deze naturalisatie overleed de koning. Aan Handel werd vervolgens gevraagd of hij de kroningsmuziek wilde schrijven. Dat kon hij als zojuist genaturaliseerde Engelsman niet weigeren. Een buitenkans om zijn duitse afkomst te bagatelliseren en zijn pro-engelse instelliing te benadrukken.
de momenten
Handel schreef vier Coronation Anthems. Bij de kroning van George II werd ‘Let thy hand be strengthened’ het eerst gespeeld en daarna ‘Zadok the Priest’. Bij volgende kroningsplechtigheden werd deze volgorde omgedraaid. Maar altijd werd bij de zalving van de koning gezongen over Salomo die gezalfd werd door Zadok en Natan. Zoals Salomo, het bijbelse voorbeeld van een wijze en succesvolle koning, gezalfd werd en daarmee een goddelijke opdracht kreeg, zo werd ook de nieuwe koning van Engeland gezalfd.
Het laatste anthem ‘My heart is inditing’ werd gezongen bij de kroning van de koningin. Handel paste de woordkeus wat aan om die meer geschikt te maken voor een koningin. De woorden van dit lied komen uit psalm 45. Dat is van oorsprong een lied voor de bruiloft van de koning.
wetenswaardigheden
De Coronation Anthems zijn geschreven voor gebruik in de Westminster Abbey. Dat is een prachtig gebouw, groots, kolossaal. En het heeft een enorme galm. De muziek in een indrukwekkend gebouw bij een indrukwekkende gelegenheid moet natuurlijk zelf ook indrukwekkend zijn. Vandaar de grootte van koor en orkest bij die gelegenheid. Handel had al de naam van ‘hoe groter hoe beter’. Dit gebeuren beklemtoonde dat. Daar is later kritiek op gekomen. Hector Berlioz heeft zo’n mega-uitvoering ruim een eeuw later heel kritisch ‘een vat vol vlees en bier’ genoemd.
Overigens zijn er berichten dat deze eerste uitvoering niet optimaal was. Toch te veel musici in zo’n grote galmende kerk? Of misschien was het de korte voorbereidingstijd?
Overigens: koning Georg I overleed op 11 juni 1727 in Osnabrück. Hij had als keurvorst van Hannover ook daar zijn werk. Zou Handel al eerder de opdracht voor dit werk verwacht hebben en er voorbereidingen voor gemaakt hebben? Dat zou in ieder geval kunnen verklaren hoe hij in 40 dagen zo’n compositie kon schrijven èn concertklaar maken met zo’n grote bezetting.